DOĞUBEYAZIT GEZİLECEK YERLER

DOĞUBEYAZIT GEZİLECEK YERLER VE İSHAKPAŞA SARAYI

Doğubeyazıt, Nuh peygamberin ayak izini taşıyan bir yer olduğunu öğrendiğimden beri gitmek istediğim yerlerden birisi oldu hep. Bu nedenle karşıma çıkan Doğubeyazıt’la ilgili ilginç şeyleri hep takip ettim. Örneğin Dogubeyazıt’ın meşhur yöresel yemeği kabul edilen abdigor köftesi başka hiçbir yerde yapılmıyor. Yani bu damak tadını tadabilmek sadece Doğubeyazıt’ın havasını soluyanlara nasip oluyor. Bu arada Doğubeyazıt’ın sahip olduğu doğal, kültürel ve tarihi değerler hakkında bilgi sahibi olunca da artık Dogubeyazıt gezi planımın olgunlaştığını fark ettim ve hemen bu yer ile ilgili araştırmalarımı hızlandırdım. Elde ettiğim verilere göre buranın en meşhur tarihi yeri İshak Paşa Sarayı oldu. İstanbul’daki Topkapı sarayını gezmiş ve hayran kalmış birisi olarak bu sarayında Topkapı Sarayı’na benzerliğini duyunca dayanamayarak THY bilet bürosunu arayarak biletimi ayırttım ve düştüm yollara. Peki, ama Doğubeyazıt gezilecek yerler nereler? Bu konuda hiç bir bilgim yoktu yola çıktığımda. İçimdeki his bana oraya gittiğime pişman olmayacağımı söylese de karşılaşacaklarım konusunda tereddütlerim de yoktu hani... Doğubeyazıt hakkındaki tereddütlerimi ortadan kaldırmak ve en azından gezilecek noktaları açısından bir fikir sahibi olabilmek adına araştırma yapmayı da ihmal etmedim oraya varana kadar... Edindiğim bilgiler ise şöyle;

Ağrı iline bağlı olan bir ilçe konumundaki Dogubeyazıt’ın, bir bucak ve 85 köyü bulunan bir ilçe olduğu… Doğuda İran, Batıda Diyadin, Kuzeyde Iğdır’ın Aralık ilçesi, Güneyde ise Van’ın Çaldıran ve Muradiye ilçeleriyle komşu olan ilçe, Büyük Ağrı dağının bir kısmını ve küçük Ağrı dağının kuzey kesimlerini taşımaktadır. Tendürek dağlarının kuzey kesimlerini de içeren ilçe, düz bir havza görünümü taşımaktadır. Bozkır bitkileri, çayırlar, dağların yüksek kesimleri küçük koruluklar biçiminde meşe, çam ormanlarıyla kaplı düzlüklere sahip olan Doğubeyazıt, Ağrı Dağı eteklerinde yer almakta olup, deniz düzeyinden 1.600 m yükseltiye sahiptir. Hafif eğimli bir yamaç üzerinde kurulu olan ilçe merkezi, Trabzon-Erzurum-İran Transit Yolu’nun son durağı olduğundan, eskiden beri gümrük merkezi olarak kullanılmıştır. 1685’te Sancakbeyi olan Çolak Abdi Paşa yaptırmaya başladığı 1784’te torunu Mehmet Paşa tarafından bitirilen İshak Paşa Sarayı ile birlikte görülmeye değer nitelikte güçlere sahiptir. Ağrı ilinin bu derece önemli bir tarihi yapıya sahip olan ilçesini görmeye gitmişken Dogubeyazıt’ta gezilebilecek diğer yerleri de araştırmamak olmazdı. Yine bu arada Dogubeyazıt sonuçta bir ilçe ve ben “Doğubeyazıt’a nasıl gidilir?” bilmiyorum bu nedenle bu konuda da bilgi toplamak faydalı olacaktı.

“Dogubeyazıt’a nasıl gidilir?” sorusunu cevaplamak için ilçenin ulaşım olanakları açısından bilgilerine ulaştım ve Doğubeyazıt’ın havayolu ve karayoluyla ulaşılabilen bir ilçe olduğunu öğrendim. Ancak Doğubeyazıt’ın ilçesine ulaşmak için havayolu seçeneğini tercih edenlerin ilk olarak Ağrı havaalanına iniş yapmaları gerekmektedir. Bu noktadan sonra merkezden ilçeye ulaşmak için karayolu ile ulaşım kullanılmak zorundadır,  bilinmesinde fayda olacağını düşünüyorum. Ağrı’ya uçuş seferleri haftanın yedi günü günün farklı saatlerinde gerçekleştirmektedir. Kendinize uygun olan uçuş seferini tercih edebilirsiniz. Doğubeyazıt’a ulaşabilmenin diğer bir alternatifi karayollarını kullanarak ulaşmaktır. Ağrı otogarına ulaşım sağlandıktan sonra Doğubeyazıt’a yine minibüslerle geçilmesi gerekmektedir. Doğubeyazıt’ın en yakin havaalanı elbetteki merkezdeki Ağrı havaalanıdır. Ancak bazı durumlarda havaalanı uçuş seferleri düzenlenmez. Bu durumda Doğubeyazıt’a ulaşabilmenin en kolay yolu Kars havalimanına iniş yapmaktır. Uçuş seferleri yerli turistler açısından çok uzun sürmeyen seferler şeklindedir. Doğubeyazıt’ın il merkezi olan Ağrı arasında 69 km’lik mesafe bulunmaktadır. yani kısa sürede şehir merkezinden ulaşılabilmektedir. Araç olarak isterseniz araç kiralama, otobüs veya minibüs seçeneklerini tercih edebilirsiniz. Bir de taksi seçeneğini unutmayalım.

Ağrı ilinin 7 ilçesinden birisi olan Doğubeyazıt, Ağrı ilinin tarihinin yattığı yer olarak bilinmektedir. En eski ilçe konumundaki bu yer Urartulara ait kale ve kalıntılar bulunmakta olup, daha farklı birçok sayıda medeniyetlerin izlerini de taşımaktadır. Osmanlı döneminden de izler taşıyan bu ilçede stratejik bir önem bulunmaktadır. Bunun sebebi ise İran transit yolunun üzerinde bulunmasıdır. Ülkemizin Doğu Anadolu bölgesi illerinden Ağrı iline bağlı Doğubeyazıt’ta gezilecek yerler bakımından fazlaca seçenek bulunmaktadır. Peki, Doğubeyazıt’ta gezilecek yerlerin özellikleri nelerdir?

Çolak Abdi paşa tarafında inşa edilmiş olan, ilçe merkezine 5 km uzaklıktaki ishak paşa külliyesi olarak bilinen tarihi yapı 18. Yüzyılın önemli eserlerinden birisi olup, türbe, cami, iç ve dış avlular, divan, harem salonları ve zindanlarda oluşmaktadır. Bugün Doğubeyazıt’ta yerli ve yabancı turistler tarafından sürekli konuk ağırlayan müze 116 adet odaya sahip olup, büyüklüğüyle dikkat çekmektedir. İshak paşa sarayı Osmanlı döneminden günümüze kadar gelen ve geçmişte yaşanan olayların bugün anlaşılmasına vesile olan bir saraydır. Bu sarayın Topkapı sarayına benzerlik taşıdığına ilişkin olarak buraya gelen tüm ziyaretçiler tarafından ilişki kurulmakta olup, bu saray bölgenin en ünlü tarihi yapısını oluşturur. Doğubeyazıt’a geldiğinizde mutlaka görmeniz gereken tarihi yer ishak paşa sarayı olmalıdır.

Ağrı’nın Doğubeyazıt ilçesinde dini mekânlar adına gezilecek bir adres arıyorsanız Ahmed-i Hani Türbesini görmenizi tavsiye ederim. İshak paşa sarayında bir süre yazarlık yapan Kürt Ahmet hani’nin defnedildiği yer olan Ahmed-i Hani Türbesi dönemin mimari üslubunu taşıyan izler taşıdığından ötürü görülmeye değer niteliktedir. Yöreye uğrayan çok sayıda turist tarafından ziyaret edilen bu türbe işçilik konusunda sanatın konuştuğunu hissedeceksiniz. Buraya gelerek türbeyi ziyaret edebilirsiniz.

Ağrı ve çevresinde Urartularda dâhil olmak üzere çok sayıda medeniyetin yaşadığı yapılan arkeolojik kazılar sonucunda gün yüzüne çıkartılmaktadır. Doğubeyazıt’ta bulunan ve kalıntıları itibariyle Urartulardan kalma bir savunma yeri olan Doğubeyazıt kalesi de tarih hakkında önemli bilgi ve bulguları günümüze kadar getirmiştir. Yapılış tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmayan bu kalede Urartulara ait kalıntılara rastlamak mümkün olup, bu yönüyle ve mimarisiyle dikkat çeken bu yapı tarihi değer taşıdığı için bugün koruma altındadır. Siz de Doğubeyazıt’a yolunuz düşen bir gezginseniz uğramanız gereken önemli noktalar arasına bu kaleyi koymanızı öneririm.

Doğubeyazıt, turizm açısından yoğun ilgi gören Ağrı ilinin ilçesi olup, kısmen de olsa ülkemizin en yüksek dağı olan Ağrı dağının bulunduğu ilçedir. Ağrı ili yüzölçümü olarak çok geniş alanlara yayılmadığından ötürü birçok gezi noktasına bu ilde kolaylıkla ulaşılabilmektedir. Nitekim Doğubeyazıt’a gelen turistlerin çoğu Ağrı ilinde ve çevresinde var olan tabii, kültürel ve tarihsel gerçekleri görmeden dönmezler. Doğubeyazıt’a yolu düşen bir gezginin bu noktadan sonraki adresi yakınlığından ötürü Erzurum ya da Kars illeri olabilir. İlçe olarak Doğubeyazıt’ta bulunan tarihi değerleri ziyaret edebilmek için çok uzun süre zaman harcamaya gerek yoktur. İlçenin yöresel yemeklerini, yaşam tarzlarını, akşamını ve gündüzünü görebilmek için bir gün burada kalarak dolu dolu geçirmek yeterlidir. Kalan günleriniz ise size ait. İster ağrı il merkezine ve ilin diğer ilçelerine yönelin isterseniz de Kars ya da Erzurum’a…

Ufak bir fikir vermek gerekirse ağrı dağına geldiğiniz sezon uygunsa gitmemeniz büyük kayıp olur. Türkiye’nin zirvesinde fotoğraf çektirebilir, kayak gibi kış sporlarına katılabilirsiniz. Yine Diyadin ilçesindeki meya mağaransa gitmemek, Ağrı’yı gezmeye gittim demenizde eksik bir yan kalır. Bu mağaralarda eski inançların oluşumlarını gözlemleyebilirsiniz. Mağaradan odalar ilginizi çekebilir. Yine bir tavsiye olarak buz mağarasını önereceğim. Küçük Ağrı’ya giderseniz bu mağaranın nerede olduğunu size gösterirler. Bu arada rotanızı karsa çevirirseniz ani harabelerini, karsın meşhur kiliselerini ve Sarıkamış’a uğramadan, Erzurum’un palandökenine çıkmadan buraları terk etmeyin. Neticede yol çok uzun…

Ağrı ili doğal olarak da Doğubeyazıt yılın belli sezonlarında turistlerce ziyaret edilmektedir. Turistik olarak ilan edilen her yer bölgenin ekonomisine katkı sağlamaktadır. Kullanılan para birimi Türk lirası üzerinden talep edilmektedir. Niçin para? Tarihi nitelikteki ishak paşa sarayına girişiniz için kapıda bilet köşesi bulunmakta olup, buradan bilet almada giriş ücreti Türk lirası olarak alınmakta olup, rakamsal olarak çok yüksek değildir. Yine restoranda yemek yemek, araç kullanarak ulaşım olanaklarından yararlanmak gibi gereken ihtiyaçlar için Türk lirası olarak paranızı hazırda tutun…

Doğubeyazıt yollarına düşmeniz gereken zaman ise sadece ilçe içerisinde planladığınız bir gezi olsa dahi önemlidir. Bildiğiniz gibi ağrı yıl içerisinde dört mevsim karlı bir dağdır. İl merkezi ve ilçeleri ise kış aylarında soğuk havaların etkisi altında olup, genellikle kar yağışlıdır. Bu nedenle Doğubeyazıt’a gitmek için şubat ayını tercih etmeniz mantıksız olur. Benim tavsiyem ve genellikle bu işi profesyonelce yapan turların düzenlediği gezi tarihlerine göre çıkarımlarım bu ilçeye gezmek için gelinmesi gereken en ideal dönemler nisan ayından itibaren başlar.

Konaklama ihtiyacınız bir gün için ziyarete gelseniz bile kaçınılmaz. İlçede bulunan oteller ise en fazla üç yıldızlıdır. Aslında oteller yerine otel desem daha iyi olur. İlçede konaklamayı düşünenler için tekbir otel seçeneği var o da butik ertur oteldir. Üç yıldızlı bir otel olan bu mekân sıcakkanlı konuk sever personelleriyle hizmet vermekte olup, Doğubeyazıt maceranız için her açıdan en uygun konaklama yeridir. Tercihen devlet kurumlarının misafirhanelerinde de kalabilirsiniz. Yine il merkezinde bulunan otel seçeneklerini kullanarak ilçeye geliş gidiş yapabilirsiniz.

Akşamı ilçede geçirmeye karar verdiğinize göre Doğubeyazıt’ın yöresel tatlarının keşfini yapmamak olmaz. Aksam yemeğinde menü olarak ilçenin en meşhur yemeği abdigör köftesini yemenizi öneririm. Tek bir köfte ile bile karnınızın doyacağından eminim. Çünkü bu köfte bilinen köftelerin neredeyse iki kat büyüklüğünde… Bu köftenin yörenin lezzeti olmasına esile olan kişi ise ishak paşanın babası Çolak Abdi Paşadır. Et yasağına uğrayan Çolak Abdi Paşanın et yiyebilmesi için özel seçilmiş etle yapılan bu köfteler oldukça yağsız. Bu lezzet için size üç adres önerebilirim. Bunlar Doğus Lokantası, Yöresel Yemek Evi ve Evin restorant mekânlarıdır. Doğubeyazıt’ta alternatif bir menü olarak tercih etmenizi önerdiğim yemek dağ kebabıdır. Koyun eti tüketebilenler için geceden sabaha kadar ağır ağır pişen bu lezzeti tatmanızı öneririm. Doğubeyazıt’ın haşıl, halise, hengel, çirişx ketesi, keşkek, keledoş, sebzeli kebap, fırın kebabı gibi farklı yöresel tatları da bulunmakta, bu lezzetleri de alternatif olarak düşünebilirsiniz. 

Peki, hazır gitme vakti yaklaşıyorken Doğubeyazıt’ta yapmanız gereken her şeyi yapabildiniz mi? Bu soruya siz cevap vereceksiniz. Doğubeyazıt’ta gezilecek yerleri görmek üzere bölgeye gelenler için bu sorunun cevabının “Evet, her şeyi yaptım.” olması için; abdigör köftenin tadına bakmış, Ağrı dağına çıkmış, Urartu kalesine gitmiş, Ahmed-i Hani Türbesine gitmiş, İshak Paşa Sarayının her bir yerini özenle gezmiş olması gerekiyor. Ayrıca kanıt için hoş fotoğraf kareleri yakalamış, temiz havasından solumuş olmalısınız.