Yeni Camii Eminönü

calendar_today Eki 15, 2017 label Camiler

Yeni Camii'nin Tarihi ve Yapılışı

Oldukça uzun ve ilginç bir yapım aşaması geçirmiş olan Yeni Camii’nin yapımına karar veren kişi, III. Murat’ın eşi Venedik asıllı bir sultan olan Safiye Sultan’dır. III. Murat’ın eşi ve III. Mehmet’in annesi olan Safiye Sultan, Yeni Camii’nin yapılması için, Mimar Sinan’ın yanında yetişen Davut Ağa’yı görevlendirdi. Mimar Sinan’ın yanında yetişmiş usta bir mimar olan Davut Ağa, Yeni Camii’nin yapımına başladıktan çok kısa bir süre sonra vefat etti. Bunun üzerine Yeni Camii’ni yapımı Dalgıç Ahmet Çavuş tarafından devralınmıştır. Bu usta değişikliklerinden sonra, bu sefer de, Yeni Camii’nin yapımının finansal desteğini sağlayan III. Mehmet vefat etti. Yeni Camii’nin yapımına, bu olaydan sonra uzun bir süre boyunca maddi sıkıntılar sebebi ile devam edilememiştir. Bu olaylar sırasında, Yeni Camii’i yaptırmak isteyen Safiye Sultan da, yaptırmak istediği camiyi yaptıramadan vefat eder. Uzun bir süre boyunca, Yeni Camii’nin inşaatında herhangi bir gelişme olmaz. Ancak bu olaylardan yaklaşık olarak 50 yıl sonra, Osmanlı padişahı olan IV. Mehmet’in annesi olan Hatice Turhan Sultan tarafından Yeni Camii’nin yapımına devam edilmesi istenir. Hatice Turhan Sultan, Yeni Camii’nin tamamlanması için, baş mimar olan Hacı Mustafa Ağa’yı görevlendirilir. Tüm bu çabalar sonucunda, baş mimar olan Hacı Mustafa Ağa tarafından, 1663 yılında Yeni Camii’ni inşası tamamlanmış olur.

Yeni Camii'nin Mimari Yapısı ve Özellikleri

Yeni Camii, aslında denize sıfır olarak yapılmış bir cami olmaktadır. Ancak günümüzde, Yeni Camii ile deniz kıyısı arasında olan uzaklık artmıştır. Bunun sebebi, Yeni Camii ile deniz arasının doldurulması olmaktadır. Bu boyutlarda bir camiinin denize sıfır yapılması oldukça detaylı bir mühendislik gerektirmektedir. Bu sebeple Yeni Camii, belli bir yükselti üzerine oturtulmak durumunda kalınmıştır. Yeni Camii’nin yapıldığı yıllar içerisinde, geleneksel Osmanlı mimarisi büyük ölçüde özelliklerini kaybetmişti. Ancak Yeni Camii’nin yapımının uzun sürmesi ve yapımına ara verilmesi gibi durumların etkisi sayesinde, Yeni Camii, geleneksel Osmanlı mimarisinin güzel ve özlü bütün özelliklerini taşımaktadır. Bu açıdan bakıldığında da, Yeni Camii, geleneksel Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşıyan son büyük cami olarak nitelendirilebilir. Planı pek çok ünlü Osmanlı eseri olan camilerin planından farklı olmamaktadır. Yeni Camii’nin iki adet minaresi bulunmaktadır. Yeni Camii, dört adet dil ayağına oturtulmuştur. Bunun yanında dört bir yanına da, dört adet yarım kubbe yapılmıştır. Köşelerde de, birer küçük kubbe bulunmaktadır. Bu kubbeler biraz küçük tutuldu için, Yeni Camii piramidi andıracak bir biçimde görülmektedir. Oluşturulan bu dörtgen plan oldukça güzel ve kusursuz görünmektedir. Aslına bakılırsa, Mimar Sinan’dan sonra birçok mimar buna benzer planı tercih etmişlerdir. Çünkü dörtgen plan oldukça zarif ve sade görünmektedir. İznik çinilerinin parlak dönemini yitirmeye başladığı bu dönemde, caminin içinde mavi ve yeşil çiniler bulunmaktadır. İznik çiniciliğinin parlak dönemlerini aratacak nitelikte olan bu çinilerin yanında, Yeni Camii kalem işleriyle de süslenmiştir. Bu çini işlemeleri, İznik çinileri kadar güzel ve nitelikli olmasa da, 17. Yüzyıl Osmanlı çiniciliği hakkında bilgi vermesi bakımından oldukça önemli sayılmaktadır. Yeni Camii’nin avlusu kare biçiminde olmaktadır. Yeni Camii’nin avlusu üzerinde de, sekizgen biçiminde bir şadırvan bulunmaktadır. Yeni Camii’nin minareleri de, üçer Şerifeli olmaktadır. Yeni Camii’nin duvarlarına bitişik olan Hünkar Kasrı da ilginç bir yapı olma özelliğine sahip olmaktadır. Külliyede eski zamanlarda daha birçok yan yapı bulunmaktaymış. Ancak bu yan yapıların büyük bir çoğunluğu yıkılmış ve günümüze ulaşmayı başaramamışlardır. Ancak Yeni Camii’ye ait olan çeşmeler ve birçok Osmanlı padişahının gömülmüş olduğu türbeler hala durmaktadır. Bu türbelerde, I. Mahmut, IV. Mehmet, V. Murat, II. Mustafa ve III. Ahmet gibi pek çok Osmanlı padişahı gömülüdür. Havatin ve Cedid Havarin türbelerinin içinde pek çok padişahın karısı ve bunların çocukları gömülü olmaktadır. Yeni Camii’nin yakınlarında bulunmakta olan Mısır Çarşısı da, Yeni Camii’yi ziyarete gelen pek çok ziyaretçi tarafından sıklıkla ziyaret edilmekte olan bir yer olmaktadır. Mısır Çarşısı denen bu yerin içerisinde, yaklaşık olarak 100 adet dükkan bulunmaktaydı. Mısır Çarşısı’nda bulunmakta olan bu dükkanlar içinde, genellikle Kahire’den gelen ve değerli olan şeyler satılırdı. Mısır Çarşısı içinde sıklıkla satılmakta olan mallardan biri, baharat olmaktadır. Mısır Çarşısı L biçiminde olan bir yapıda olmaktadır. Günümüzde, Mısır Çarşısı içerisinde baharat satan dükkanlar büyük bir oranda azalmış olsa da, hala baharat satan dükkanlar çarşı içerisinde bulunmakta ve iş yapmaktadırlar. Mısır Çarşısı, daha çok gıda üzerine satışların yapılmış olduğu bir çarşı olmaktadır. Mısır Çarşısı içerisinde, geleneksel anlamda meze satışı yapmakta olan birçok dükkan bulunmaktadır. Aslında bu çarşıya Mısır Çarşısı adı verilmesinin sebebi de, Doğu’dan gelmiş olan mısırın buradan dağılmasıydı. Bu sayılanların dışında, Mısır Çarşısı içerisinde, manav, balık ve peynir satan pek çok dükkan bulunmaktadır. Bunların dışında, Yeni Camii’yi ziyaret etmek amacı ile gelmiş olan pek çok ziyaretçi, Mısır Çarşısı’nın yanında, ziyaret edilebilecek bir cami daha bulunmaktadır. Bu camii, II. Mahmut tarafından yaptırılmış olan Hidayet Camii’dir. Ancak şu an buradan bulunmakta olan yeni yapı, II. Abdülhamit tarafından Vallaury adında bir mimara yaptırılmıştır. Bu açıdan, pek çok anlamda estetik bir mimariye sahip olmayan camii, Yeni Camii’nin yakınında bulunması sebebi ile sıklıkla ziyaretçi bulabilmektedir.

Yeni Camii'nin Türk Tarihi ve İslam Dünyası Açısından Sahip Olduğu Önem

IV. Mehmet’in annesi olan Hatice Turhan Sultan’ın çabaları sonucunda tamamlanan Yeni Camii, Osmanlı hanedanı tarafından yaptırılmış olan son büyük camii olma özelliğini taşımaktadır. Yeni Camii’ni Osmanlı hanedanı tarafından yapılmış olan son büyük camii olması, bu camiinin Osmanlı Devleti’nin ihtişamlı yıllarının son eserlerinden biri olmasını sağlamaktadır. Bu durum, Osmanlı tarihini incelemek isteyen pek çok kişi tarafından dikkate değer bir konu olarak görülmektedir. Bunun yanında, Osmanlı mimarisindeki değişimi de, görmek isteyen pek çok sanatsever açısından da, Yeni Camii oldukça önemli bir kültürel ve tarihi yer olarak kabul edilmektedir. Yeni Camii’nin yapımının böyle uzun ve zor bir dönem sonucunda yapılmış olması, Osmanlı’nın son dönemlerini yansıtıyor olması bakımından oldukça önemli olarak nitelendirilmektedir. Yeni Camii’nin yapım aşamasındaki zorlukların dışında, camiinin yapılmış olduğu konum da, Yeni Camii’nin popülaritesini artırmakta ve buranın İstanbul’u ziyaret etmek ya da gezmek için gelen birçok kimsenin, bu Yeni Camii’de ziyaret etmesini sağlamaktadır. Zaten, Yeni Camii, Osmanlı’nın yaklaşık olarak 60 yılına şahitlik yapması bakımından da, oldukça dikkat çeken bir yapıdır.