Büyükada Gezilecek Yerler

calendar_today Eki 24, 2018

Adalar'ın Kısa Tarihi

Prens’in Adaları ya da resmi kaynaklarda geçtiği biçimiyle Marmara Adaları dokuz adettir. Bunlardan bir tanesi özel mülkiyet olmak üzere beş tanesinde yerleşim vardır. Diğer adalar ise ya kullanılmamakta ya da yerleşim dışı amaçlarla kullanılmaktadır. Adalar geçmişten günümüze dek İstanbul’u yönetmiş hemen hemen bütün devletlerin ilgisini çekmiştir. Bu nedenle Adalar’ın tarihi antik çağ dönemlerine dek uzanmaktadır. İlk olarak ‘Halkın Adaları’ olarak bilinse de daha sonraki dönemde Bizans’ın İstanbul’a yerleşmesi ile üzerine inşa edilen kiliseler ve dini yapılardan dolayı kaynaklarda ‘Keşişlerin Adaları’ olarak geçmeye başlamıştır. Bizans’ın zamanla güç kaybetmesi ve uzunca yıllar savaş halinde olması Adalar’a gerekli ilgili gösterememesine de vesile olmuş, Osmanlı İmparatorluğu bölgeyi kontrolü altına alıncaya dek de bu durum böyle devam etmiştir. Bizans döneminde Adalar’ın en büyüğüne bir saray ve manastırın dönemin imparatoru tarafından inşa ettirilmesi ise günümüze dek ‘Prens’in Adaları’ olarak anılmalarına sebep olmuştur.

Büyükada'nın Kısa Tarihi

Yüz ölçümü olarak Adalar’ın en büyüğü olan Büyükada, tarih sahnesinde oynadığı rol olarak da en önemlisi konumundadır. Bu duruma örnek olarak Adalar’a günümüze kadar uzanan son isminin verilmesine vesile olan saray ve manastırın Büyükada’da yer almış olmasını örnek gösterebiliriz. Bizans’ın İstanbul’un kontrolünü sağladığı dönemde veliaht prens olan 2.Justin’in Büyükada’ya bir saray ve manastır inşa ettirdiği tarihçiler tarafından bilinmektedir. Manastır hem dini bir mekan olarak hem de sürgün edilen Bizans asillerinin yaşamını sürdürmesi için barınak olarak kullanılmıştır. Saray ve manastırın günümüze ancak kalıntıları ulaşmış olsa da Bizans’ın adalar, özellikle de Büyükada’ya verdiği önemi anlamak açısından çok değerli mimari eserlerdir. Daha sonraki yıllarda Osmanlı hem İstanbul’un hem de Adalar’ın kontrolünü ele geçirmiş ve Büyükada Rumların yaşadığı bir bölge olarak hayatına devam etmiştir. Tarihte adanın temel geçim kaynağı balıkçılık olarak öne çıksa da 1800’lü yılların başında bir demir madeni de işletilmeye başlanmıştır. Günümüzde ise Büyükada’nın yerlilerinin hemen hepsinin temel geçim kaynağı turizm olmuştur.

Büyükada Nerede

Marmara Adaları’nın en büyüğü olan Büyükada, İstanbul haritası göz önüne alındığında Asya kısmının alt tarafında yer almaktadır. Yani şehrin güneyine doğru düşmektedir. Maltepe sahilleri İstanbul’un Büyükada’ya en yakın bölgesidir ve yaklaşık olarak mesafesi 2.5 km’dir. Yine aynı şekilde İstanbul Anadolu(Asya) Yakası’nın Kartal, Pendik, Bostancı ve Kadıköy ilçeleri Büyükada’ya en yakın bölgelerdir.

Büyükada'nın Nüfusu

Adalar’ın hem tarihsel önem hem de boyut olarak en büyüğü olan Büyükada, nüfus olarak da en yoğun ada. Resmi kayıtlarda nüfusu on bin civarında olarak görünse de havaların ısınması ile bu rakam kırk binlere kadar günübirlik ziyaretçilerin de eklenmesiyle seksen binlere kadar yükselebilmekte. Hatta yerli halkın arasında yazlıkçı ve düzenli yaşayan biçiminde bir ayrım oluşmuştur. 

Büyükada Hava Durumu

Adalar’ın hemen hemen hepsinin hava durumları İstanbul’un aynısıdır denebilir. Yalnızca kış mevsiminde yapıların daha az olması sebebiyle soğuklar daha hissedilebilir olmakta. Yaz döneminde ise denizin etkisi daha yoğun hissedilmekte ve nem oranları bunaltıcı seviyelere yükselebilmekte. Fakat bu noktada adanın büyük kısmının ormanlık bölgeden oluşması devreye girerek hem bol bol gölgelik alan yaratmakta hem de serinletici rüzgarların esmesine olanak sağlamaktadır.

Büyükada'ya Ne Zaman Gidilir?

Adalar’ın hemen hepsi dört mevsimin de güzelliklerini bütünüyle yansıtmaktadır. Bu nedenle dört mevsim de ziyaret etmenin farklı farklı keyifli yanları vardır. Fakat özellikle ilkbahar aylarında çiçeklerin yeni yeni açmaya başladığı ve birbirlerine kur yaparcasına kokularını havaya bıraktıkları dönemde Büyükada’nın keyfi bambaşka oluyor. Nostalji sevenler ve geçmişi özleyenler için ise kış mevsiminde adanın hemen her sokağında duyabileceğiniz odun sobası kokuları tam da hasret kaldıkları biçimde olacaktır. Ve tabi ki adalar denince ilk akla gelen masmavi sulara kendini bırakmanın keyfi için yaz mevsiminin bütünü ideal zamanlar olarak öne çıkıyor. Sonbaharda ise ışık ve adanın doğal dekorları özellikle fotoğraf sanatıyla ilgilenenleri davet edici nitelikte.

Büyükada için Gereken Gezi Süresi

Büyükada’nın özellikle İstanbul’da yaşayan gezginler için günübirlik seçeneğine sahip olması fazlasıyla cezbedici özellikleri arasında. Şehrin grisinden ve gürültüsünden bir gün de olsa uzaklaşmak isteyenler için Büyükada bütün güzelliğiyle kollarını açmış durumda. Yine aynı şekilde kısa süreli de olsa şehirden kaçmak isteyenler ancak çok da uzağa gitmeyi tercih etmeyenler için birkaç gecelik kısa konaklamalarda Büyükada ideal yerlerden bir tanesi.

Büyükada'nın Mahalleleri

Büyükada’da Maden ve Nizam olmak üzere iki adet mahalle bulunmaktadır. Dört mevsim adada yaşayanlar daha çok Nizam mahallesinde yerleşik durumdadır. Maden mahallesi adını 1800’lü yıllarda Büyükada’da aktif olan demir madeninden almıştır. Büyükada’nın mahallelerinden bahsederken her ne kadar resmi kaynaklarda farklı olsa da Sedef Adası’ndan söz etmemek olmaz. Daha çok özel mülkiyetin yerleştiği adayı hem ulaşım bakımından hem de mesafe bakımından ele aldığımız zaman Büyükada’ya ait bir mahalle gibi görmek mümkün.

Büyükada Ulaşım

Büyükada’ya ulaşım tamamen deniz yolu ile sağlanmaktadır. Eğer kendinize ait bir tekneniz yok ise vapurlar ve deniz motorları adaya ulaşmanızı sağlayacaktır. İstanbul’un deniz ulaşımını sağlayan hemen hemen bütün firmaların farklı ilçelerden Büyükada’ya seferleri mevcuttur. Bu nedenle adaya gitmek isteyenler çok zorlanmadan yolculuklarını gerçekleştirebilmekte. Avrupa ve Asya yakalarından Büyükada’ya ulaşım alternatiflerini ve fiyatlarını ayrıntılı olarak yazımızda inceleyeceğiz.

Kadıköy-Büyükada Ulaşım

Kadıköy’den Şehir Hatları vapurları ve Turyol motorları ile Büyükada’ya ulaşabilirsiniz. Sabah 07.00’dan gece 23.00’a kadar bazen saat başı bazen ise iki saatte bir seferler mevcut. Şehir Hatları sivil olarak 5.20 lira öğrenci için ise 2.60 lira ücret almakta. Turyol ise sivilde 10 lira öğrenci için 7.5 lira olarak fiyatlandırma yapmakta. Şehir Hatları ile seferler yaklaşık bir saat yirmi dakika Turyol ile seferler ise yaklaşık bir saat sürmekte. Kadıköy’den Büyükada’ya gidecekler için ayrıntılı saat bilgilerini bulabilecekleri linkleri aşağıya bırakıyoruz.

http://www.sehirhatlari.istanbul/tr/seferler/eminonu-kadikoy-adalar-3485.html

https://www.turyol.com/TarifeSeferSabit.aspx?SeferTip=2

Kartal-Büyükada Ulaşım

Kartal mesafe olarak Büyükada’ya en yakın ilçelerden bir tanesi olduğu için sefer süreleri İstanbul’un diğer ilçelerine oranla daha kısa sürmekte ve Prens Tur tarafından organize edilmekte. Yolculuk yaklaşık olarak yarım saat sürüyor ve bilet fiyatları 7 lira. Aynı zamanda Prens Tur’un bütün seferlerinde İstanbul Kartlarınızı da kullanabilirsiniz. Sefer saatleri ile ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıda yer alan linkten bulmanız mümkün.

http://www.prenstur.net/index3e95.html

Eminönü-Büyükada Ulaşım

Eminönü’nden Büyükada’ya giden bütün araçlar daha sonra Kadıköy’e uğrayarak yoluna devam etmekte. Şehir Hatları vapurları ve Turyol motorları Eminönü’nden hareket edip Kadıköy’e uğruyor ve daha sonra Adalar’a doğru yolculuğuna başlıyor. Fiyat ve saat bilgileri için aşağıdaki linkleri kullanabilirsiniz.

https://www.turyol.com/TarifeSeferSabit.aspx?SeferTip=2

http://www.sehirhatlari.istanbul/tr/seferler/eminonu-kadikoy-adalar-3485.html

Bostancı-Büyükada Ulaşım

Bostancı mesafe olarak Büyükada’ya yakınlığından dolayı nispeten ulaşım süresi kısa olan ilçeler arasında yer alıyor. Bostancı’dan Büyükada’ya ulaşımı Mavi Marmara firmasına ait motorlar sağlamakta ve Heybeliada’ya uğrayıp uğramamasına göre yolculuk süreleri 30 ile 45 dakika arasında değişmekte. Detaylı fiyat ve saat bilgisi için aşağıda yer alan linkten yararlanabilirsiniz.

http://www.mavimarmara.net/bostanci-buyukada-heybeliada/

Beşiktaş-Büyükada Ulaşım

Beşiktaş hem uzak olması hem de sefer sayılarının azlığından dolayı Büyükada’ya ulaşımda çok sık tercih edilen ilçeler arasında değil. Fakat Mavi Marmara firmasına ait motorlar ve Şehir Hatları vapurları gün içinde Beşiktaş ile Adalar arasında seferler düzenliyor.

Kabataş-Büyükada Ulaşım

Beşiktaş’tan kalkan Mavi Marmara motorları Kabataş’a uğrayarak Adalar’a devam etmekte. Tramvay durağı üzerinde yer alması ve tarihi yarımadaya olan yakınlığından dolayı Kabataş’tan hareket eden motorlar daha çok yabancı turistler tarafından tercih ediliyor. 

Karaköy-Büyükada Ulaşım

Turyol firmasına ait motorlar ile Karaköy’den Adalar’a ulaşmanız mümkün. Yalnız bu motorlar önce Eminönü daha sonra ise Kadıköy’e uğradığı için diğer firmalara göre daha uzun ve zahmetli bir yolculuğu da beraberinde getiriyor.

Diğer İlçelerden Büyükada'ya Ulaşım

Avcılar, Yeşilköy, Pendik ve diğer ilçelerden özellikle yaz döneminde seferler düzenlenmekte. Fakat bu seferler mevsimsel olduğu için süreklilik arz etmiyor. Bu ilçelerden Büyükada’ya yolculuk yapacak olan gezginler için başta İdo olmak üzere diğer firmaların da web sitelerini kontrol etmelerini önerebiliriz.

Deniz Taksi İle Büyükada'ya Ulaşım

Deniz taksi fiyat olarak pahalı olmasından kaynaklı olarak sıklıkla yabancı turistler tarafından tercih edilmektedir. Büyükada’ya en yakın mesafede yer alan Maltepe sahilinden 100 ile 120 lira arasında değişen fiyatlar İstanbul’un seyahat edeceğiniz ilçesine göre değişiklik göstermekle beraber 1000 liralara kadar ulaşabilmektedir, bu nedenle çok sık tercih edilmese de özellikle süreden kazanmak ve konforlu bir yolculuk yapmak isteyen gezginler için her zaman iyi bir seçenek olarak durmaktadır.

Büyükada'da Gezilecek Yerler

Büyükada hem iklim olarak hem de mimari yapıları ile cennetten İstanbul’a gönderilmiş armağanlar arasında yer alıyor dersek abartmış olmayız. Adalar’ın tümünde olduğu gibi Büyükada’da kamusal hizmetler ve taşınma gibi özel durumlar dışında motorlu taşıtların kullanılmasının yasak olması bu cennet gibi bölgenin korunmasına olanak sağlayan en temel özellikler arasında. İstanbul’a olan yakınlığına rağmen hem imar izni olmaması hem de yerlileri tarafından sahip çıkılması büyük otellerin de adayı ele geçirmesinin önüne geçmiş. Bütün bu özelliklerin yanına yemyeşil oksijen deposu ormanlar ve masmavi koylar da eklenince gezilecek yerlerinden çok bütün bir adayı anlatmak geliyor insanın içinden. Fakat adaya seyahat etmeyi düşünen gezginlerin planlarına katkı sağlamak ve deneyimlerimizi en objektif biçimde aktarmak adına parça parça Büyükada’nın bütün güzelliklerini anlatmaya çalışacağız.

Aya Yorgi Kilisesi

Hıristiyanların Ortodoks mezhebi için çok önemli yapılardan bir tanesi olan kilisenin tarihi ile ilgili farklı rivayetler vardır. Bir rivayete göre Aya Yorgi Kilisesi’nin tarihi bin yılın üzerinde. Bu rivayete göre kilise ilk olarak 900’lü yılların son çeyreğinde Bizans İmparatorluğu tarafından inşa edilmiş ve 1100’lü yıllardan günümüze gelen kaynaklarda ‘’Kodono Manastırı’’ Aya Yorgi’yi işaret etmektedir. Fakat tarihçiler bu rivayetin gerçek olma ihtimali olsa da yeteri kadar bulgunun olmadığını söylemektedirler. Bir diğer rivayete göre ise -ki bu rivayetin kilisenin asıl tarihçesi olduğu üzerinde duruluyor- kilise 1751 yılında Hristiyanlık inancı dolayısıyla öldürülen Aziz Aya Yorgi adına Ortodokslar tarafından inşa edilmiştir. Ortodoks Kilisesi’nin kaynakları ve konunun uzmanları bu hikayenin doğruluğu üzerinde durmaktadırlar. Aynı zamanda kilise Ortodoksların Türkiye üzerinde yer alan iki hac noktasından bir tanesi olma özelliğini de taşıyor. Bu nedenle her yıl 23 Nisan ve 24 Eylül’de başta Ortodokslar olmak üzere hemen her inançtan insan kiliseye akın etmekte. Son yıllarda ise bu ziyaretler popülerlik kazandı ve küçük çaplı bir festival tadında geçiyor. Ortodoks inancına göre 23 Nisan ve 24 Eylül’de Aya Yorgi Kilisesi’ne hiç konuşmadan ve çıplak ayakla ulaşmayı başaranlar yarı hacı sayılıyor. Rivayete göre Aziz Yorgi Büyükada’da yaşayan bir çobanın rüyasını üç gece üst üste girerek, Azap Yokuşu olarak da adlandıran kiliseye çıkan yokuşu çıplak ayakla tırmanmasını ve çan seslerini duyduğu yeri kazmasını nasihat etmiş. Yine rivayete göre Aziz Yorgi’nin dediklerini uygulayan çoban kazdığı yerden çok önemli kutsal objeler çıkarmış. Bu objelerin en önemlisi ise günümüzde dahi güzelliği ile insanları etkilemeyi sürdüren denizden çıkan canavarı ayağı ile ezen Aziz Aya Yorgi ikonasıdır. Bir başka rivayete göre ise çoban rüyasına giren Aziz Yorgi’nin sözlerini dinleyerek çanın çaldığı yeri kazmış ve ikonayı bulmuştur. Bunun üzerine ikonayı bulduğu yere kiliseyi inşa etmiştir. Hangi hikayenin ne kadar doğru olduğunu günümüz koşullarında dahi bilmemiz olanaksız olsa da Aya Yorgi Kilisesi, Büyükada’nın görülmesi gereken en önemli yapısı olarak göze çarpıyor. Kilisenin bir diğer önemli özelliği ise eşsiz manzarası diyebiliriz. Kiliseye çıkan yolu tamamladığınızda sizi karşılayan manzara hem nefes almanızı hem de hayranlıkla etrafınızı izlemenize sebep olacaktır. Eğer tarihlerinizi uydurabiliyorsanız 23 Nisan veya 24 Eylül’de kiliseye yolunuzu düşürmenizi tavsiye ediyoruz. Bu tarihler dışında Büyükada’ya gittiyseniz de kilisenin güzelliğiniz ıskalamayın deriz.

Aya Yorgi Kilisesi Ziyaret Saatleri

Aya Yorgi Kilisesi sabahın ilk saatlerinden akşam 18.00’a kadar ziyarete açık durumda. Yılın bazı tarihlerinde özel etkinlikler ve ayinler sebebiyle kapalı durumda olan kiliseyi ziyaret etmeyiş düşünenler için mağdur olmamaları adına güncel saatler ve açıklık-kapalılık durumlarıyla ilgili bilgi edinmeleri adına kilisenin internet sitesinin linkini aşağı kısımda bulabilirsiniz.

http://www.ayayorgikilisesi.com/aya-yorgi-kilisesi-buyukada/

Aya Yorgi Kilisesi Nerede?

Aya Yorgi Kilisesi Büyükada’nın iki tepesinden bir tanesi olan Manastır Tepesi’nin zirve noktasına inşa edilmiştir ve deniz seviyesinden yüksekliği yaklaşık 210 metredir. Adanın daha sık ormanlardan oluşan bölgesinin merkezi sayılabilecek bir konumda yer almasından dolayı çevresinde yerleşim yok denecek kadar azdır. Bu yalnızlık beraberinde ilahi bir güzelliği ve nispeten daha az zarar görme durumunu getirmiştir.

Aya Yorgi Kilisesi'ne Nasıl Gidilir?

Aya Yorgi Kilisesi için genellikle gezginlerin ve turistlerin tercih ettiği ulaşım biçimi yürümektir. Büyükada’da en çok kullanılan ulaşım aracı olan bisiklet de kiliseye çıkmak için kullanılan yöntemlerden bir tanesidir. Fakat hem yürüyüş hem de bisiklet ortak bir zorluğa sahip. O da kiliseye ulaşmada son basamak olan yaklaşık 150 metre uzunluğundaki dik yokuştur. Genellikle kiliseye giden herkesin gözünü korkutan yokuş nispeten iyi bir kondisyon istemekte. Son yıllarda sıkça tartışmalara sebep olan ve hayvan hakları savunucularının karşısında büyük mesai harcadığı faytonlar da kiliseye gitmekte fakat eğer yürümekte bir engeliniz yok ise hem adayı keşfetmek hem de yorucu dahi olsa keyifli bir gezi yapmak adına bu yöntemi kullanmanızı öneriyoruz. Böylece ömürleri neredeyse bir yıla kadar süşmüş durumda olan Büyükada’nın fayton atlarının yaşam haklarını savunmak adına bir adım da siz atmış olursunuz.

Adakule

Büyükada’nın hemen hemen her yerinden görebileceğiniz ve uzun yıllar boyunca adaya giden turistler tarafından ziyaret etmenin yasak olduğu düşünülen eski bir yangın kulesi. Hızır İlyas Tepesi’nin zirve noktasına inşa edilmiş kule, 2008 yılında restorasyonu tamamlanmış biçimiyle birden fazla kullanım biçiminin hizmetine sunulmuş durumda. Dört tarafı camlarla çevrili toplantı salonlarından tutun günlük ziyaretçilerin manzaranın tadına varması için kullanılan odalara varana kadar türlü çeşit kullanım biçimine sahip olan kule, beş kattan oluşmakta. Fakat hemen herkesin olduğu gibi bizim de en çok ilgimizi çeken kullanım şekli yangın gözlem evi olarak işlevselliğini sürdürüyor olması. Konumu ve yüksekliğinden dolayı Büyükada’nın ormanlarının hemen hemen her yerini görebilecek bir konumda yer alan kule, en kuytu noktalarda bile çıkan orman yangınlarının önceden fark edilip önlenmesine vesile oluyor. Ulaşım konusundan aynı Aya Yorgi Kilisesi’ne olduğu gibi uzun bir yürüyüşü mecbur kılan kule eşsiz bir İstanbul manzarası tatmak isteyenler için birebir.

Adalar Müzesi

Prens Adaları’nın yani günümüzdeki resmi kullanımıyla Marmara Adaları’nın hem tarihine hem de güncel dönemdeki yaşamına bir ayna görevi gören müze, pazartesi dışında haftanın her günü açık. Giriş sivil bilet ile 5, indirimli bilet ile 3 lira. Müzede adaların jeopolitik olarak oluşumundan tutun geçim kaynaklarına, Bizans döneminden kalan eserlerden Osmanlı etkisine Adalar’a ait hemen her şeyi gözlemlemeniz mümkün. Seyahat ettiği yerin tarihine ve yaşam biçimlerine meraklı olan gezginler için Adalar Müzesi tam olarak istedikleri yerler arasında.

Büyükada'nın Köşkleri

Büyükada ve mimariyi yan yana getirince adaya karakteristik özelliklerini katan en önemli eserlerden yani köşklerden bahsetmeden geçmek olmaz. Yerleşim yeri olarak kullanılan bölgelerin kısıtlı olmasına rağmen nüfusun da aynı oranda düşük olması Osmanlı döneminde adada yaşayan Rumların inşaat alanında meziyetlerini sergilemelerine olanak sağlamış. Büyükada’nın köşkleri saymakla ve anlatmakla bitiremeyeceğimiz kadar çok fakat en önemlileri için Çankaya Caddesi’ni adres göstermemiz mümkün. Nizam Mahallesi’nde yer alan caddede; Fabiato Köşkü’nü, Mizzi Köşkü’nü, Con Paşa Köşkü’nü ve birçoğumuzun Hatırla Sevgili dizisinden de hatırlayacağı Yalman Yalısı’nı görebilirsiniz. En bilindikleri bunlar olsa da Çankaya Caddesi’ne girdiğiniz anda göreceğiniz köşkler ve mimari güzellikler bu kadarla sınırlı kalmayacak. Yine Nizam Mahallesi’nde yer alan Yılmaz Türk Caddesi’nde Türk Edebiyatının en önemli romancıları arasında gösterilen ve eserleri son yıllarda televizyon kanallarında da sıkça dizilere çevrilen Reşat Nuri Güntekin’in yaşadığı evi görmeniz mümkün. Bu manzara insana roman yazdırır diyebileceğimiz manzaralardan bir tanesine sahip olan ev, Reşat Nuri’nin ilhamını nereden bulduğunu gösterircesine ayakta duruyor. Nizam Mahallesi’nin merkezi olarak da sayılan Nizam Caddesi üzerinde ise Seferoğlu Köşkü’nü ve Kuyumcuyan Köşkü’nü yerinde gözlemleyebilirsiniz. Maden Mahallesi yerleşim yeri konusunda nispeten daha zayıf bir bölge olsa da Malul Gazi Caddesi üzerinde yer alan Meziki Köşkü’nü, Büyükada’nın hayranlık uyandıran yapıları arasında sayabiliriz. Tabi ki Büyükada’nın köşklerini özetlemek pek mümkün değil, biz popülerliğini göz önünde bulundurarak önde gelenlerini sıralamaya çalışsak da adanın hemen her sokağı hayranlıkla gözlemleyebileceğiniz köşklerle ve evlerle karşılaşmanıza gebe durumda. Bu sebeple Büyükada’ya yapacağınız seyahatte köşkleri, yalıları ve evleri gözden kaçırmayın ve işaret parmağınızı deklanşörlerinizin üzerinde hazır tutun.

Hamidiye Camii

Osmanlı Devleti’nin Büyükada’daki en önemli izlerinden bir tanesi olan camii, 1895 yılında 2.Abdülhamit’in emri ile inşa edilmiştir. 1800’lü yıllarda adada yaşayan Müslüman ve Türk nüfusun artması ile birlikte bir camiye ve Türk çocuklar için okula ihtiyaç doğmuştur. Hamidiye Cami’nin iki katlı olmasının en önemli sebebi bu ihtiyaçları bir arada giderme çabasıdır. İlk inşa edildiği yıllarda alt katı Türk çocukları için okul olarak, yan taraflarında yer alan merdivenler aracılığı ile çıkılan üst katı ise cami olarak kullanılmıştır. Adanın tarihi yapılarını keşfetmek isteyenler için ve Osmanlı mimarisine meraklı olanlar için Hamidiye Cami Büyükada’nın Maden Mahallesi’nde ziyaretçilerini beklemekte.

Rum Yetimhanesi

Avrupa’nın en büyük, Dünya’nın ise en büyük ikinci ahşap binası olan yetimhane; Büyükada’nın Manastır Tepesi üzerinde yer almaktadır. Yapımında tamamen ahşap malzemelerin kullanılması en karakteristik özelliği olarak öne çıkıyor. Hatta bu özelliğinde dolayı Dünya’nın ilk inşa edilen çok katlı ahşap binası olduğu da söyleniyor. En başta bir kısmı kumarhane olarak kullanılması planlanan ve otel olarak hizmet vermesi planlanarak inşaatına başlanır. Fakat daha inşaat devam ederken döneminde Büyükada’da yaşayan halk binanın adanın ahlakına ve güvenliğine zarar vereceğini düşünerek padişah Abdülhamit’e itirazlarını sunar. Halkın bu itirazlarını dikkate alan 2.Abdülhamit inşaatın devam etmesine izin vermez. Daha sonra zengin bir Rum aile tarafından 15 bin Osmanlı lirasına satın alınan bina, 1903 yılında törenle yetimhane olarak açılır. Dönem şartları da göz önüne alındığında dünya standartlarının üzerinde bir yetimhane olduğu aşikardır. Çocuklar yalnızca ilkokul çağında değil daha sonra da yetimhanede kalmaya devam edebiliyor ve sanat okuluna devam ederek meslek sahibi haline getiriliyor. Birinci Dünya Savaşı’na kadar yetimhane olarak hizmet etmiş fakat bu tarihten sonra kaderi değişmiştir. Savaşın başlaması ile birlikte yetimhanede kalan çocuklar başka yerlere gönderilmiş ve bina askeri amaçlarla kullanılmaya bir nevi kışla görevi görmeye başlamıştır. Savaşın bitmesi ile birlikte de İşgal Devletleri tarafından adaya gönderilen Rum göçmenler binaya yerleştirilmiştir. En son olarak ise Rusya’daki Bolşevik Devrimi’nden kaçan Rus göçmenlere ev sahipliği yapmıştır. 1960’lı yıllara gelindiğinde ise Kıbrıs olaylarının da etkisiyle Türkiye Cumhuriyeti binaya tamamen el koyar ve bu tarihten sonra çürümeye bırakılır. Ancak 2005 yılında Fener Rum Patrikhanesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne açtığı yetimhanenin iade edilmesi ile ilgili davayı 2010 yılında kazanır ve binanın bütün haklarını eline alır. Son yıllarda koruma altına alınması gereken yedi binadan bir tanesi olarak gösterilmesi sebebi ile restorasyona girmesi beklense de hala bu konuda bir gelişme yaşanmamıştır.  Büyükada’nın yerlileri arasında söylenti biçiminde başlayan ve yıllar geçtikçe yetimhane hakkındaki en çok bilinen rivayete dönüşen hikayeye göre yetimhane olarak hizmet verdiği dönemde binada büyük bir yangın çıkar ve çocuklardan bir kısmı hayatını kaybeder. Yangından kaçan bir çocuk bahçedeki kuyuya düşer ve kimsenin aklına kuyuya bakmak gelmediği için ölüme terk edilir. Bazı gecelerde yetimhanenin yakınlarında hala çocukların çığlıkları ve ağlamalarının duyulduğu söyleniyor. Fakat bu hikaye hiçbir zaman ispatlanamadı ve rivayet olarak kaldı. Günümüzde tehlikeli olduğu için iç kısmını ziyaret edemeseniz de bekçisinden izin alarak hem bahçesini hem de yetimhaneyi yakından görebilirsiniz. Tepede yer almasından dolayı manzarası da Büyükada’nın en güzel manzaralarından bir tanesi olarak öne çıkıyor.

Lev Troçki'nin Evi

Yakın tarihle ve siyasetle ilgili olanların hemen tanıyacağı isimler arasında yer alan Troçki, sürgünde geçirdiği yılların 4-5 yılını Büyükada’da geçirmiştir. Rusya’dan kaçtığı dönemlerde Türkiye’ye geldiği ve Büyükada’da yaşadığı bilinen Troçki’nin yaşadığı ev Maden Mahallesi’nde yer almaktadır. Çok sağlam durumda olmasa da en azından dışardan görmek isteyenler için ziyarete açık durumda. Fakat tehlikeli olduğu için içine girilmesine izin verilmiyor. Ev aynı zamanda Arjantinli sanatçı Adrian Villar Rojas’ın sudan çıkan dev heykelleriyle de gündeme gelmiş ve 14. İstanbul Bienali’nde konu olmuştur.

Büyükada Plajları

Tatile gitmeye vakti olmayanlar ve günübirlik bir yerlere kaçmak isteyenler için İstanbul’a yakın konumlar arasında Büyükada en çok öne çıkanlardan. Hemen hemen her bütçeye uygun seçenekleri ile öne çıkan Büyükada’nın plajları aynı zamanda tertemiz denizi ile de dikkat çekiyor. Denizin içi tertemiz olsa da sahildeki insan kalabalığı bazen plajların kirlenmesine daha doğrusu kirletilmesine sebep oluyor. Bu noktada daha konforlu bir deneyim yaşamak isteyenler için özel beachler ya da tekne turları doğru tercihler olabilir. İlkbahar aylarında yoğunlaşan ve yaz döneminde zirveye ulaşan tekne turları masmavi sulara atlamak isteyenler için çok keyifli bir deneyim olacaktır. Güneşlenmek ve bütün gününü deniz kıyısında geçirmek isteyenler için ise özel beachler tam aradıkları yerler. Vapurdan indiğiniz anda karşınıza çok sayıda özel beachin teknesi çıkacaktır. Sizi Büyükada’nın İskele bölgesinden alıp genellikle adanın arka kısmında kalan plajlarına götürüyor ve yine günün hemen hemen her saatinde aynı şekilde geri getiriyorlar. Tabi ki bu hizmet halk plajlarına oranla biraz daha yüksek maliyetlere sebep olsa da özellikle çift olarak günübirlik tatil yapmak isteyenler için çok sık tercih ediliyor.

Büyükada Marketleri

Büyükada hem Adalar’ın merkezi olması hem de en çok turist çeken ada olması dolayısıyla imkanları oldukça gelişmiş bir bölge. Aklınıza gelebilecek ucuzundan pahalısına bütün büyük market zincirlerinin hemen hepsinin Büyükada’da şubesi mevcut. Bu nedenle aradığınızı bulamamak gibi bir sorunla karşılaşmanız pek mümkün değil. Fakat bu marketlerin hepsi adanın merkezinde yer alıyor ve genellikle adanın ıssız noktalarına seyahat etmek isteyenlerin akıllarına takılan en önemli sorunlardan bir tanesi market sorunu oluyor. Adanın yerleşim bölgesi olan hemen hemen her yerinde lokal marketler veya bakkallar bulunabiliyor. Fakat daha da ıssız yani kimsenin yaşamadığı bölgelere uzun yürüyüşler planlayanlar için yanlarına yiyecek ve içeceklerini almalarını tavsiye ediyoruz.

Büyükada'da Bisiklet Kiralama

Hem romantik bir gün geçirmek hem de çocukluğuna dönmek isteyen gezginlerin Büyükada’da sıklıkla başvurduğu yöntemlerin başında bisiklet kiralamak geliyor. Özellikle son yıllarda bu sektör o kadar gelişmiş durumda ki onlarca firmanın yüzlerce hatta binlerce bisikleti kiralanmayı bekler durumda. İlkbahar ve yaz mevsiminde adaya gelen turistlerin kiraladıkları ve yerlilerin kendi bisikletleri yollara çıktığı zaman yer yer bisiklet trafiğine bile rastlamak mümkün. Bu sebeple özellikle yokuşlu ada yollarında tedbiri elden bırakmamanızı ısrarla hatırlatmak istiyoruz.

Büyükada Bisiklet Kiralama Fiyatları

Büyükada’da bisiklet kiralama seçenekleri temelde günlük ve saatlik olarak ikiye ayrılıyor. Turizm sezonunun açık olduğu ilkbahar ve yaz mevsiminde hafta içi saatlik fiyatlar 15 lira iken günlük fiyatlar 30 ile 40 lira arasında değişmekte. Hafta sonları ise saatlik fiyatlar 20 lira, günlük fiyatlar ise yoğunluğa göre 60 liralara kadara yükselebilmekte. Yoğun sezon dışında adaya gittiyseniz bisiklet kiralayan dükkanlar ile pazarlık etmeniz mümkün. Günlük fiyatı 20 lira gibi düşük bir seviyeye kadar çekebilirsiniz. Yine aynı şekilde kalabalık bir grup olarak Büyükada’yı bisikletle turlamak istiyorsanız mutlaka pazarlık yapın. Çünkü yoğun turizm sezonunda dahi çok sayıda bisiklet kiralamayı düşünüyorsanız fiyatlarda ciddi miktarlarda indirim almanız mümkün. Bütün bu seçenekler dışında kendi bisikletinizi de vapur veya motorlar ile adaya götürüp dilediğinizce keyfini çıkarabilirsiniz.

Büyükada Faytonları

Eski filmlerde veya kartpostallarda gördüğümüz o 1900’lerin başına ait nostaljik doku Büyükada’da varlığını hala sürdürmektedir. Bu dokunun en çok öne çıkan fotoğraflarının hemen hemen hepsinde faytonlara rastlıyoruz. Adalar’da motorlu taşıtlar ile ulaşım yasak olduğu için faytonlar ulaşımın çok önemli bir ayağını oluşturmakta. Hem adanın yürümek ile ilgili problem yaşayan yerlileri hem de turist olarak gelenler faytonları çok sık tercih etmekte. Özellikle yabancı turistler için ilgi odağı konumunda yer almaktalar. Fakat son yıllarda haberlerde de sıkça konu olarak ele alınan ve hayvan hakları savunucularının büyük mesailer harcadığı faytona bağlanan atların yaşama hakları konusuna biz de değinmeden geçmek istemiyoruz. Evet birçoğumuz için faytonla yolculuk etmek çok cezbedici gibi görünmekte ancak özellikle Büyükada’da faytonlara koşulan atların ortalama ömürleri bir yıl gibi trajik sürelere düşmüş durumda. Uzun saatler boyunca aç ve susuz biçimde bütün adanın çevresini defalarca turlamak zorunda bırakılıyorlar. 2017 yılının resmi verilerine göre Büyükada’da hayatını kaybeden at sayısı 400’ün üzerinde fakat hayvan hakları dernekleri bu sayının 800’leri bulduğunu iddia ediyorlar. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kent meclisinde de gündeme sık sık getirilen konuda büyük gelişmeler de yaşanmakta ve faytonların yasaklanması ile ilgili ciddi boyutta kademe alınmış durumda. Yerine ise elektrikli faytonlar ile ulaşım sağlanarak geçimini bu işten kazanan insanların da mağdur edilmemesi amaçlanıyor. Her ne kadar yazımızın devamında faytonlarla ilgili bilgiler vermeye devam edecek olsak da eğer sağlık yönünden bir engeliniz yoksa başka canlıların da yaşam hakkını gözeterek faytonları kullanmamanızı rica ediyoruz.

Büyükada Fayton Turu ve Fiyatları

Büyükada’da faytonların fiyatlandırmasını taksimetreye benzetmek mümkün. Hemen hemen yerleşimin olduğu her sokağa ayrı bir fiyatlandırma var. Bu fiyatlar 10 liradan başlayıp 80 liraya kadar çıkıyor. Büyükada’da turistik olarak düzenlenen fayton turları ise büyük tur ve küçük tur olarak ikiye ayrılıyor. Adanın hemen hemen her yerini görmenize vesile olan turlardan küçük tur 60 dakika büyük tur ise 90 dakika sürmekte. Turların fiyatlandırılmasında ise mevsimler esas alınıyor. Küçük turun kış mevsiminde fiyatı 61 lira iken yaz mevsiminde bu fiyat 69 liraya yükseliyor. Büyük turun kış mevsimi fiyatı ise 73 lira iken yaz mevsiminde 79 liraya çıkıyor. Bu fiyatlar faytonlarda yer alan kişi başına göre değil toplam olarak alınıyor ve bir fayton ortalama olarak dört kişinin yolculuk etmesine göre dizayn edilmiş. Büyükada’da fayton turuna katılmak isteyenler şehir hatları iskelesinden yukarıya saat kulesinin olduğu meydana doğru yürüdüklerinde sol taraflarında faytonların dizildiği bölgeye göreceklerdir.

Büyükada'da Konaklama

Büyükada konaklama çeşitliliği açısından da Adalar’ın en zengin bölgesi denebilir. Romantik bir hafta sonu tatili geçirmek isteyenler için oteller mevcut olduğu gibi daha uygun bütçelerle konaklamak isteyenler için de pansiyonlar var. Fiyatlar yaz mevsiminde ve hafta sonları daha yüksek seviyelerde olurken diğer mevsimler ve hafta içi günlerinde çok daha uygun olarak bulunabiliyor. Ortalama olarak gecelik bir odayı 200 liradan 1500 liraya kadar her fiyata bulabilmeniz mümkün. Bu tamamen sizin odanın içerisinde nelerin yer almasını istediğiniz ve lüks tercihlerinizle ilgili. Genellikle Büyükada’da yer alan konaklama mekanları oda-kahvaltı biçiminde hizmet vermekte. Özellikle İstanbul’dan Büyükada’ya gidenlerin tercih ettiği bir diğer konaklama biçimi ise sezonluk ev kiralama. Adanın emlak piyasasının sürekli canlı kalmasına da sebep olan bu yöntem, evin yeri ve olanaklarının çeşitliliğine göre yaz mevsimi için 6000 liradan başlayıp ucu açık bir biçimde artmakta. Ailesiyle tatil yapmak isteyen fakat iş durumu yüzünden İstanbul’dan uzaklaşamayanlar için sezonluk ev kiralama ideal yöntemler arasında.

Büyükada'da Neler Yapılır?

Büyükada hem uzun yıllar İstanbullular tarafından hem de son yıllarda turistler tarafından büyük ilgi görmüş lokasyonlar arasında. Bu sebeple tamamen kendi özgü aktiviteler yaratmış durumda. İstanbul’da herhangi bir yerde yürürken ‘’bunu aslında adada yapacaksın’’ cümlesinin kulağınıza çalınması çok mümkün. Biz de Büyükada ile özdeşleşmiş bu etkinliklerden bazılarını sizin için sıralamaya çaba göstereceğiz.

Dondurma Yemek

Yaz mevsiminde gerek günübirlik gerekse konaklamalı bir biçimde Büyükada’yı ziyaret eden hemen hemen herkes dondurma yemeden dönmez. Zaten vapurdan veya motordan inip de çarşıya doğru adımınızı attığınız anda sizi sağlı sollu konumlanmış dondurmacılar karşılamakta. Son yıllarda her yere yayılmış durumda olsa da bazı dondurma türlerinin en lezzetli sunumlarını hala Büyükada’da tatmanız mümkün. Fiyat olarak da uygun sayılabilecek dondurmacılar kısa bir süre de olsa çocukluğunun lezzetlerine dönmek isteyen gezginleri Büyükada’da karşılamakta.

Meşhur Ada Lokması

Her ne kadar dondurmayı ilk sıraya yazmış olsak bile Büyükada denince lokmadan bahsetmemek olmaz. Dondurmacıların yanında sıralanan ve taze şerbet kokularıyla önce burnunuzu daha sonra ise lezzetiyle bütün bedeninize bir festival havası yaşatacak bu tatlıcılar, adaya gelip de denemeden dönülmez diyebileceğimiz mekanlar arasında. Genellikle adaya ilk defa gelenlerin en küçük boyu denemek için almasıyla başlayan serüven dönüş vapuruna binerken en büyük boyun yolculuk boyunca atıştırılmak için alınmasıyla son buluyor.

Rakı-Balık-Büyükada

Rakıyı keyif içkisi olarak görenlerin İstanbul’da en çok tercih ettikleri yerler arasında üst sıralara Büyükada’yı yazabiliriz. Şehir hatları iskelesinden başlayıp sola doğru 200 metrelik bir kordon boyunca sıralanan meyhaneler, eşsiz bir rakı-balık deneyimini önünüze getiriyor. Özellikle akşam üstü saatlerinde başlayıp da güneşi martı seslerini dalga seslerine karıştırarak batırmak isteyenler için bu meyhaneleri atlamak olmaz. Olta ile tazecik tutulmuş balıkların ve aklınıza gelebilecek her türlü deniz ürününün de muazzam lezzetli sunumlarını bu meyhanelerde bulabilirsiniz. Balık sevenler ve yanına bir duble rakı ile keyif yapmak isteyen gezginlere bir gün güneşi Büyükada’da batırmalarını tavsiye ediyoruz.

Deniz Kıyısı Çay Bahçeleri

Yaz-kış Büyükada’nın yerlilerinin mesken tuttuğu bu çay bahçeleri kısa süreli soluklanmak isteyen veya uzun uzun denizi seyredip sohbet etmek isteyen gezginlere kucak açıyor. Kalabalık arkadaş grubuyla adaya giden ve tavladan okeye oyunlar oynayıp Büyükada’nın yerlileri ile sohbet ederek vakit geçirmek isteyenler şehir hatları iskelesinin sağ tarafından sahil boyunca uzanan bu çay bahçelerine uğrayabilirler. Meşhur ada dondurmasını da bu çay bahçelerinde bulabilirsiniz.

Güneşi Büyükada'da Batırın

Büyükada’nın bütün tepelerinden güneşin hem doğuşunu hem de batışını izlemeniz mümkün. Geceden kaldıysanız ve uzun bir sabah yürüyüşü ile adanın en yüksek noktalarına tırmanmak isterseniz muazzam bir gün doğumu ile karşılaşabilirsiniz. Yine aynı şekilde Aya Yorgi Kilisesi, Adakule veya Rum Yetimhanesi’ne çıktıysanız güneşi batırmadan inmeyin. Hem fotoğraf makinelerinin hem de gözleriniz için masal gibi bir gün batımı sizleri selamlayacak. İstanbul’un bir çok noktasından gün batımı manzaraları yakalamak mümkün olsa da Büyükada’da bir başka oluyor.

Büyükada'da Kahvaltı

Eğer İstanbul’da yaşıyorsanız bir sabah erken kalkıp Büyükada’da kahvaltı yapmaya gidin. Eğer bahar aylarında bu şansınız olursa begonvil çiçeklerinin kokuları arasında çayınızı yudumlayıp, motor sesleri ve egzoz kokularından uzak bir kahvaltı yapabilirsiniz. Otellerden meyhanelere, çay bahçelerinden pansiyonlara varana kadar Büyükada’nın hemen hemen her mekanında kahvaltı hizmeti bulabilirsiniz. Fiyatları kişi başı 30 liradan başlayıp 100 liraya kadar çıkabilmekte. Serpme kahvaltıdan tutun hemen her çeşit lezzeti sıcacık biçimde sofralarınıza getiriyorlar.

Ege Tadında Pazar Alışverişi

Dört mevsim boyunca her Perşembe günü Büyükada’nın Nizam Mahallesi’nde Pazar kurulmakta. İstanbul’da adaya gönderilen sebze ve meyveler olduğu gibi az sayıda da olsa Büyükada’da üretilen tamamen doğal ürünü tezgahlarda bulabilirsiniz. Büyükada’nın kahvaltı sofralarında da sıkça sunulan ve adaya özgü lezzetler arasında ilk sıralarda yer alan karpuz reçelinin en güzellerini de bu pazarda satın alabilirsiniz.

Lale Büfe'nin Tostunu Tadın

Büyükada ile özdeşleşmiş mekanlar arasında uzun yıllar boyunca ilk sıralarda gelen Lale Sineması’nın alt katında yer alan Lale Büfe’de çikolata ile kaşarın mantığa ters ama damaklara leziz izler bırakan birlikteliğini deneyebilirsiniz. Hem adalılar hem de gezginler için en üzücü olan ise Lale Sineması’nın artık çalışmıyor oluşu olsa gerek. Fakat hala kapısında yer alan tabelada en son oynayan filmlerin afişi asılı duruyor. Eski güzel günleri hem anmak hem de fotoğraflamak isteyenler için ziyaret edilmesi gereken mekanlar arasında.

Büyükada Gece Hayatı

Büyükada hem mesafe olarak hem de süre olarak İstanbul’a uzak olması ve yerli nüfusunun da çok yüksek olmaması sebebi ile gece hayatı konusunda pek fazla gelişememiş bölgeler arasında. Yaz mevsiminde adaya gelen gençler için birkaç bar ve pub bulunsa da gece hayatının nabzını tuttuğu söylenen club ve disco tarzı mekanlar neredeyse yok denebilecek kadar az sayıda. Fakat meyhane kültüründe gece hayatının tam aksine bir gelişim göstererek öne çıkmış bir yerleşim yeri Büyükada. Hatta rakı-balık ikilisinin İstanbul’da en keyifli biçimde tadını çıkarmak isteyenler için uğrak noktalar arasında.

Büyükada Gezi Bütçesi

Büyükada’nın en çekici noktalarından bir tanesi de gezi için ayırılacak bütçe olabilir. Yalnızca yol paranızı karşılayıp, evden hazırladığınız sandviçleri çantaya atıp neredeyse bedava sayılabilecek bir gezi yapılabileceği gibi lüks standartlarda konaklama seçeneklerinden krallara layık akşam yemeği ve kahvaltı sofralarına oturulabilecek nispeten yüksek bütçeler gerektiren geziler de yapılabilir. Büyükada için gezi bütçesi ayarlanırken en başta adada ne yapılmak istendiği ve ne gibi aktivitelerin deneyimlenmek istediği belirlenmeli diye düşünüyoruz. Büyükada belki de bir çok turistik yerden farklı olarak her bütçeye seçenekler sunması ile de kendini öne çıkarıyor. Büyükada gezilecek yerler için mutlaka hafta içini tercih ediniz demek sadece kalabalıktan uzak kalmanız açısından faydalı bir tavsiye olacaktır. Ben kalabalığı seviyorum Büyükada’da gezilecek yerler böyle daha güzel olur derseniz pek tabi sizin tercihiniz.